Friday, October 18, 2024

Khumsaiti || Kothomayung || Andrew Debbarma

3 BWKHAK THAM

          Sampari bai Mongorai swkangni hai kheno nukhung khwlaiwi kwchang kwchang khe tong laio. Borogni chwraibo khoroksa wng kha, bwrwi bwsa. Busukni mwkhang nugwi Nugulti-bo khatung khaja wngwi tongthokjago. Busukno lob mang lob mangno waisa uisu bwsaino muitu manjagwi hino, “Buchubo kwthang tong khai busuk kwtal nugwi hamjagwi tong khamo’’ hinwi.

          Mongorai tabuk khe bolongo buphang tanwi hati-o twlangwi phalwi amo hai kheno tuk-tak rang aji twrwgo. Bihikbo bwsa kwlwi gwnang agini hai samung khwlai man liya. Bwsano mang mwrwgwi ma tongo, yang uyang kutulwi man liya. Agini haino tini phungni mai khobsa chaui, bolongo thangmani kutai chumwi, yago da borok tei ruwa kongsa twiwi tei bokhorogo pakuri sorwi Mongorai bolongo thangnani naio. Bwsajwkno talkao motom khobsa chupsa suwi bihikno naisigwi sao, “Mulungni buma, haikhai ang bolongo thang si wanw.’’

          Bwsano khurio naui abuk chari twtwi Sampari kok yachago, “Do kaham khai naiwi thang di chubuk sindrairok. Biyang bolong bwkhak thangnani?’’

          — Ayang durumpui twisa digi thangnani.

          — Aswk kwchalma da?

          — Kwchal hin tai tamo khwlai nasa? Ayangno laichrok kaham kaham manthogo.

          — Ayango hakchenrok tongo, kaham khai nai thang di akon.

          — Ta wana di, ang kahamno kiphilnai niyade.

          — Khachuk buchuk wng ya diba hakchen digirogo?

          — Ang mungsa wng ya.

          — Haiphano hakchen katiui barwi thang di, hakchen lama twi ta bar di.

          Gwdwna khrwk-kharak swbaiwi Mongorai hino, “Ani bagwi mwtai chagwi tong di, ang kaham kwrwngno kiphil uanw.’’ O kok saui nokni nongkhorwi bolong bwkhak lam rwo.

          Sampari saichung saichung kok sao, “Akon bohok kaisa tongma bai ajina nangjao, kiribo sundrubo tai tamo khwlaijanani; kwpal sanwi tubumani se mo hai hwn khaiba! Thwiyasakno tangwi chanani, lenglamung man ya, omono de hin langma?’’

          Durumpui twisa-o saichungno sun sun himwi thango Mongorai. Thang te thang te hakchen ganao sogwio. O hakcheno bo bisini simi mwtai khwlaijagwi phai abo kebo saui man ya. Wai bwswk mwtai rwjak kha abono yasi kaiwi saui rwi mannaibo kwrwi. Mwtai rwmani mwtai-wa kurung-karang kwlaijak. Mongorai aphuru bihik bai kok kwcharwi rohorjakmanino muitu manjago, hakchen lamano kayaui barwi thangnani. Swrapsa talka korosisi khai mwlang wngwi uansugwi naio. Ulo hino, “Tamo wngna tong, mungsa wng gelakna bwle.’’ Bihikni kokno khwna yaui ayang hakchen twino barwi thango. Durumpui twisa akhinino chalwi tong khu. Thang te thang te lamao Khumtoya bai dadak didik malaiwi rwo. Lamga horwi muya phaiwi nogo kiphilwi tongmani Khumtoya. Mongorai bai malaiwi Khumtoya swngo, “Hai, nwng yango biyang phaimani?’’

          “Yangno Durumpui twisa-o buphang tanna phaimani se Khumtoya’’ — kisa lachijakma hai khai Mongorai sakhlai kha.

          Totwra kolwi Khumtoya swngo — Bihik bwsani mayao kwlwk khata na? Aboni bagwi da ano khai pogwi thang kha?

          “Ahai ya khu ani kok se khwna gwradi Khumtoya,’’ Mongorai kok kiphilo. “Ang nwng bai tamoni bagwi malai man liya ani kok buji gwradi.’’

          Kwcharo kok tan suwi mokol mukching kuna bai kaitengsa khai naisigwi hino Khumtoya, “Wng kha sana nang liya nini a kerang kothomarok. Tabuk nwng kubui khai sadi, ano nwng omo hai khai da yakar risinai?’’

          — Ang nono buphuru yakarna kok sakha ba?

          — Biko sla, nwng tabuk ang bai made malai si?

          “Ahai ya khu Khumtoya,’’ hama kolok rohorwi Mongorai sao. “Bui nukya twi bui khwna ya twi khai se ma tongnai. Nwng saida man kamini bororok bising bising chini kok salai tongmani? Ulo nini babu sai man khe bejuwa khuna phano tongo, tep tep khai se chwng o samungno ma khailainai, aswk akarwi chaya.’’

          O kokno sajagwi Khumtoya mokol muslwksa khai bukhuk khuyik khe phunugwi hino, “Buji kha buji kha, tai sana nang liya. Nini bwkhani kok joto ang sibai kha.’’ Langa hao budrub beraui yasi thembaksa khai phunugwi hin phiro, “Mongoraisa nwng Raja ya, ano buphang bwthai hakrai hai ta ma tongjak di. Bihik bwsani maya khibi man ya khai ano ta motomjak di.’’

           “O kwpalyoi kwpalyoi!’’ Kwpal thansa buo Mongorai. Bo kok phirogo, “Omo nono nini bwkhani mwsa se chao niyade. Himdi tho kwrwngsa jagao achugwi kaham khai kok salai yanw, oro satungbo tung suk kha. Nwng saui da man ba ang nono bwswk hamjagwi tong? Him di nono kaisa nangkukmani kok sana tongo.’’

          Aro ganao haping kwcham kaisa tongo. O haping kwchamo gairing kwbaibo khungsa dukhere-khere khai bwchaui tongo. Mongorai bai Khumtoya aro-o thangwi achuk laio. Khumtoya kha koima phunugwi Mongoraini mwkhang naisik ya, totwra kolwi ayang uaisa uyang waisa saka naisaui tongo. Abono nugwi talka koromsisi khai Mongorai hino — Khumtoya, nwng ano joli mang da tong sinai?

          “Tamo kokno sana hinmani sadi swrai swrai,’’ Khumtoyani khorango chajakyani mari.

          “Him di chwng Agulio kharwi thang lai sinai,’’ Mongorai uaisa baino bini khani wansukma kokno kariui rikha. “Aro thangwi pai khai tabukni haikhai chwng tai huijak huijagwi malainabo nang gwlak. Kebono lachinabo nang gwlak. Nwng tamo hin Khumtoya?’’

          Mongorai ni khukni o kok bai Khumtoyani kha koima sepengjagwi thango. Bo tongthokma khorang bai kok yachago — Kubui da nwng ano Aguli twlangnai?

          Khumtoya ni khangaro mekhagwi Mongorai sao, “Kubuino twlangnai ma koto. Chwng o kamino yakarwi aro kharwi thang lainai. Arono nok chorai tongwi kwnwi kha baksa khe tong lainai, nwng khatung ya diba?’’

          “O jadurai!’’ Khumtoya tongthokjagwi Mongoraino kwbago.

          Mongorai bini kokno manju phirwi saui thango — Aro samung kwbangmano mannai. Tabuk khaiba chwng samung tangwi chaya diba, arobo samung tangwino chalainai. Chini kami haiya Aguli sohor, khunju bai khwnamani bai se bwswk tongthotok, mokol baithang nuk khai kwtal hayungo sogwima hai ma tong ganw.

          Buini logi rwk tharwi thangwi Aguli naina hinwi thutung-thatang Mongorai salsa Aguli sogwima tongo. Aphuruno bo Agulini tongmung chamung silangma tongo. Aboni bagwino Khumtoyano aro-o khar riui twlangwi Aguli tongwina khao chabwi naharo. Aphuru khoroksa wanjwi bono bini Hotelo samung khlainanibo saui rohorma tongo. Phiya Khumtoya Aguli nuk ya kho. Bini kokno le sayaui se tong gwradi, Twisom kamini khoroksa phano Agulini mwkhang nuknai kwrwi kho. Hachwk bolongni kwbangma twiprasa kamini bororok Aguli naina muchungo. Buini khugo khwna khai bwkha bai simi Aguli doli swrapsa jorani bisingono beraiwi phaio, phiya mukthango mokol baithang nuk ya kho, sogwi ya kho.

          Khumtoya o Aguli doli ni kok Mongoraini khugo khwnaui bini khapangni mokol bai nuhurwi pai kha. Abo simi ya, borog khoroknwi khai aro nok choraibo tong lai kha. Mongorai phung aikheno maichu twlangwi samungo thango, horni damsni tamma jorao nogo kiphilo. Horo kwnwi khe mai jono waisa khai tugwi chaui kwnwi khaino thulaio. Kebo lamani busu wngnai kwrwi, kebo hinnaibo kwrwi sanaibo kwrwi. Waisa uisu khoroknwi khai berai laio. Khumtoya bini bwkhao bebak kothoma chabwi waui swiwi pai bai kha.

          Borog kwnwi kok tene tene saui tongmani achomsa Khutlaini mokolo kwlaio. Khutlaibo a jorao bolongo mui sikari khlaiwi kiphilmani jora. Bo kiphilwi tongma joraono khoropsa khai bini mokolo daksa kwlaiwi rikha Mongorai bai Khumtoya kwnwi bwkhani kok salai tongmani. A gairing kwbaio bo mui sikari khlaiwi kiphil brumno bathak langmani jaga. Bihik bwsa gwnang Mongorai bai chokdrini bwsajwk Khumtoyano bwkhani kok salaiwi tongma nugwi Khutlai kwpacholong twi hoku kajago. Tamogwi hinba bo chwraini simino Khumtoya no mwswi rangchak nugwi phaimani. Tabuk phano bini khapangni japano khulok man ya kho. Kok wng kha bini bwkhani kokno tabuk phano Khumtoya no khulogwi saui man ya kho. Phiya bini khapangni alongo Khumtoyano chobwi imang kwtwi waui tonimani. Warik-wachik khai Khumtoya no Mongorai bai omo hai khai kok sai tongma nugwi Khutlaini bwsakrok kwlwio, bo wa mochom kheno bini totwrani sir twtwng-tatang sotonjago! Tamo khwlainai tamo khwlai ya sak sakno se bo boro ma tong kha siliya. Aboni ulo bo taisa wansuk phiro Chondirni thani o kok tunwi nani bagwi. Aphuru logi logino bo Chokdrini nogo kichlang yakwrai nangwi khaichik lango.

          Bwsajwk bolongo thangmani nogo sok phaina ler jagwi Chokdribo bihikno kulwi tongmani jora. Chokdrini mung khe Sukhiram. Bihikno hino — Mojomo dibor wngwi thang kha, nwsajwk tamo tabukbo nogo sok phai ya? Ang nono aphuruno saya da matungno saichung bolongo ta rohor di hinwi? Muya chana muchung ter phu, o chwraino da bolongo saichung dagi rohorna nang swlai!

          Bihik Balati kok phirokmung rwna naimaba achomsa Khutlai amang chimang nangwi “O yong, o yong’’ hinwi khorang khwlaiwi borogni nok bwkhak khaichigwi phaio. Bo kok phirok ya karwi Khutlaino mwlang chaui naharo. Chokdri wanajagwi hinsogo — Tamo wng kha yong tamo? Tamoni aswk bwdam bwdam khabrum bibrum nangwi phaima kwlai kha?

          “Sa wanw yong, sa wanw,’’ Khutlai lengmani bagwi kok phano saui man gra liya, pho-pho khai hao nai khwlai lenglao. Kisa lengma hamwi bokhorok tisaui sao, “Yong o kokno khwna khai norok ba pherang kokjakma swk wng bai yanw!’’

          Balati ri tagwi tongmani Khutlaini o kokno khwnaui ri thanti beraui bwchaui swng phaio — Tamo kokrok manwi phaiu kha hino ayungsa?

          Chokdri bihikni kokno kisa manjuwi swngo, “Au da swlai, twma kokrok man bui phai hino yong Khutlai?

          Khutlai thamchi kajak twtwi buwa hulwi mokol koto koto khe kiphilmung rwo, “Yong, yongbwrwi, tan khwlai kotokni thwi nuganw, bukhwlai phikung yamphra chanw, norok ani kokno poito khlai jabai di. Norokni nokni mwnaiti Khumtoya no ba u kaka wakhiraisongni haping kwchamni gairingo se Samparini bwsai Mongorai bai nai laiwi bwkhani kothoma salaiwi tongma nuk bwle.’’

          “Thu narasing!’’ Balati bwsak buprajagwi thango. Swng phiro — Tamo abo hao khwna ya twio khwna ya wakma kongrai man twi hinma hai nwng mokolni baithang da nugwi phai kha ayung chwla?

          “Ang mokolni baithangno nugwi phai kha yong bwrwi’’ Khutlaini khorango poito khlai ya wngnani mungsa khibijaknai kwrwi.

          O kokno khwnaui Chokdribo duphungsa kwpacholong twi hoku kajago. Buwa tai yak mochomwi thamchi kajak twtwi swngo, “A bihik bwsa gwnang Samparini bwsai Mongorai bai da?’’

          Yasi thembaksa khlaiwi Khutlai saklaio – “Au yong, ang khai jolimani thamchi se horok liya!’’

          Chokdri Bihikni mwkhang naisigwi hino — Nuk khada nwsajwkni tongmung, bolongo muya da phaina thang na khai bolong bongbwrai bai da berengjakna thang?

          “Ang khaiba bono atwi wngwi di hinwi da dagiui rohor?’’ khorang kisa tor riui kok yachago Balati. “Bono nogo simi phai gwra thun!’’

          “Nogo simi phai gwra thun hinwi tong khai wda wng ba talsokyajwkma’’ bihikno kutugwi Khutlaino sa phiro- “Thang di yong nwng Rojong bai Puniramsongno ringwi nahar gwradi. Mo jagao rom man ya sak da samung cha sinai ba? Ani angsajwk dera ya sani him di ma thang lainai.’’

          Chokdri (Sukhiram) logio sikla phan gwnang khoroknwi khoroktham twlangwi Khutlai-no swkang him riui bwsajwkno songwi Puniramni haping kwchamo thango. Siklarokni yago dongdari, latha akorok twijaijak. Thangwi sogwiwi ba Khutlai ni kok ereng thang liya. Mokolni baithangno bihik bwsa gwnang Samparini bwsai Mongorai bai bwsajwkno khapangni kok salaiwi tongma nugwi kha. Omono nugwi thamchi taibo kajago, kwsao chakhwi twi luwi barima hai bini thamchi taibo unogwi phaio. Mokol twi se horjlai laiwi tong sio!

          Chokdri thamchi narwgwi manjak liya thangwi sogwima bai baksano Mongoraino bokhorogo latha bai togwi rwi kha. Bujakma bai baksano Mongorai gairing sakani potropsa kwlaio. Aphuru Chondri bono naisigwi hino- “Nwng hiksa gwnang nukhung hukhung gwnang twtwiba tamoni ani angsajwkno dera rikha? Tamo muwani bai ani sajwkno phan kha? Ani sajwk tabuk sumwi thang kha, nwng kaham kaham da khlai ri mano?’’ Yakung tisaui hino- “Bohogo da kaswgwi bubuksa el kok riui lairi rohornai kha hino?’’

          Aphuru khaino Khumtoya buphani yakungo romwi kabwi saphaio, “O babu ahai ya kho, bwthak gwradi.  Wng kha babu, bini simi ya chaya, anibo chaya, chwngno nakarwi risidi. Haiphano kumuino mungsa ta khwlai di.’’

          “Siring wng di’’ khorang kotor bai bwsajwkno naisigwi dabrogo Chokdri. Silklarokno dagiui hin phiro- “Swprak di norok o musuk bwchlwino se! Bo tahani ani sajwkno haikhai kosok kusum khwlaina nang!’’

          Chokdirini khukni dagimung manwi siklarok yak motokjagwi tongmani khenchneno Mongorai no swprak laio. Mokol, bukhuk, bohok hin ya je manmani jagano tutub-tatab bu laio. Mongorai arono yong badul hai khuchruwi bujagwi ma tong kha.

          Khumtoya abono nugwi buphano kabwi sao- “Babu wng kha bono ta bu sidi, phiyogwi risidi. Ang se bono swkang hamjago, bo ya. Chwng tai mo hai tongmung tong liya.’’

          Bwsajwk kabwi saui tongma bai chokdri silklarokno “Wng kha ta bulai sidi,’’ hino. Siklarok bumani thango. Khutlai thamchi pas thangjak ya hino — Ang khai ba ayang naro riui rohorna hinma ta yong. Nwng mana khwlai ya khai bo tinino sorgo sogwi khamo!

          Aphuru khai Chokdiri Mongoraino naisigwi hino — Tumungno ani sajwkni mung hamya wngwi kebo kaijaknai kwrwi phuru khai Mongorai nwng bejal tongo. Aphuru nono ang kwthang narwk ya, kwthangwino bwskwi sokok ganw! O kokno muitu narwk di!’’

          O kok saui Chokdri arono Mongoraino yakarwi kwlang kha. Mongorai thwi lala-liling khai arono kwlaiwi tong kha.

          Sarik sal thangna naiwi tong kha. Bolong toksarok chiruru-mururu khai birwi bothobo kiphilwi tong bai kha. Sal hapung kotono huijagwi mwnwi horwi tong kha. Mongorai tabuk phano nogo sok phai ya kho wngwi Sampari wanajagwi tongo tamo swk ler kha hinwi. Naira naira wngwi mokol logwi tongo, bwsai sok phai ya kho. Agi bwsai bolongo thang khai dibor baikhwlai dorob kheno nogo sok phaio. Sarigo khai twima twi buphang kochok riui hati-o twlangwi phalwio. Bwsaino sok phai ya kho lerjagwi sak sak kok sao Sampari — Mo borok tini tamo swk ler kha swla? Agiba aswk ler ya bwle. Buphuru khai phai kha buphuru khai hati thang kha. Tini hati thangna kok da si do, twma swk jani ler kha; yang le nogo tini mairum paiya khe khwna phungni mai thapa boksana se kwrwi. O munuisu no….

          Bini khukni kok thakya sanino Mongorai khorang phan kwrwi khe ring phaio — Mulungni buma, ano rom phai gwradi.

          Sampari naharwi naiba thwi lala-liling khai Mongorai kiyak kiyak hinwi phaio. Nukma bai baksano bwsano beraui kwlangwi “O rangchakba tamo wng kha’’ hinwi bwsaini phaising khaichigwi thangwi bwsaini yak romwio Sampari. Bwsaino romwi tolwi tubu twtwi swngo — Sabo nono tamo khwlai kha? Tamo wng sadi.

          — Him di ano nogo se twi gradi, sawanw kwchang kwchang.

          Bwsaini yakno bini bangwra-o bogwi nogo tubuo Sampari. Buma Nugultibo bwchamarino abo hai nugwi dodoro mukri bwlai kholwi abono togwi kwsao mukri bwtwi phul phaio. Bwsaino mukti bwlai theui ri bai khapung baiwi Sampari swng phiro, “Sabo nono omo hai khe buwi rohor kha sadi.’’

          — Khutlai, Rojong song buwi rohoro.

          — Tamoni bagwi buna nang swla borog khai?

          — Angbo sai man ya tamoni anoba bulai kha—,

          — Tamo chwngno ba kechen nugwi da hai khaibai!

          — Tamo hin sanai angba?

          “Omo hai khai le chalai ya, yong Chokdrini thani o kok tunna nangnai.!’’ Samparini khorango jolima nukjago.

          Aphuru bwsajwkni kokno tansuwi Nugulti yachagwi sao, “Ahai ya kho Kuphuti, nwng dos bai da batai chuk. Bui buleno pal, nwng tamo khwlai man nani? Agi nwphano khaiba bui buwino buthar ya diba? Da Chokdrino sauibo abo kam riya. Kechen borokni sabono tong? Bui erengno se chwngno hamya hin tongo, nwng Chokdrino saui le tamo bichar mannani?’’

          Bwkrajwkni kokno manjuwi Mongoraibo bihikno hino, “Amani kok soino, ta thang di, ta saui di Mulungni buma. Tong di siring siring.’’

spot_img

Leave a reply

Please enter your comment!
Please enter your name here

LATEST POSTS