Friday, October 18, 2024

Kokborok Koklopni Hayung by Ashit Debbarma

Kokrwbaini bedek bupra kwbangma tongmani bisingo deksa wngkha koklop. Koklopni bisingtwi bwkhani uansukma swraisa peplao.Mokol bwskango nukma,nukya dalnwino khobwi khao uansukma tei imang nukmano kitingwi kokbwtang. Kokbwtang chabwi kokthaio kokmang kuplung khwlai tisama samungni mungno koklop. Kokthai chabwi kokbwtang, kokbwtangni kokthai bisingo kokmang huijak koklopni gwrwng.Koklobo tongi kokni koton kok. Kokbwtango kokthai khoropsa khwlai koklop swijakmani marino kubung. Kokbwtang bisingo kokthaini kokmang tongmani bisingtwi koklopno nangkukma khwlai tisao.Koklop swina raidani lam twngsano simi rwkyaui koklopni bedek bupra saharjak. Swimung dalo kubunni swimung dalni swlai koklopno romwi manna jobwi twgo, twmale hinba koklop tangsao kokthai kokmang gwnang. Aboni kokbwtang tang kwbang tongmano uaisa khuktangwi doropsa romwi manya. Yaphangni koklop dal kwbangkukno koklopyung tei tongthar raida bai halok kubulwi swijakna chengkha. China tei India hakotorni borokrok yaphangni kothoma kwchamno mwthang tonina lamo koklopno samungo phwnangkha. Mishoro koklop borok kwthwino borom yapharna bagwi tei ayang masing phola mwthang tonina bagwi koklop mwchangrwi swijago. England hakotoro borokrokno sina,nukma kwrwng khwlai tisathanio koklop samungo kwbang phwnangjago.

Koklopni dal:
Sonnet tei koklopyungni simi chengwi Haiku, Vilenel joratwi kokrwbaio koklop dal chiba tongmani nukjago.kokrwbaini bedek deksa wngkha koklop. Koklopni bisingtwi bwkhani uansukma swraisa peplao.Mokol bwskango nukma,nukya dalnwino khobwi khao uansukma tei imang nukmano kitingwi kokbwtang chabwi kokmang kuplung khwlai swbai sukrup kok samani mungno koklop. Kokthai kwbangma chabwi kokbwtang, kokbwtangni kokthai bisingo kokmang huijak koklopni gwrwng kwchwng. Kokthai kokbwtang khoropsa khwlai koklop swijakmani phunukmari kwbang. Kokbwtang bisingo kokthaini kokmang tongmani bisingtwi koklopno nangkukma khwlai tisao.Koklop swina raidani lam twngsano simi rwkyaui koklopni bedek bupra saharjak. Swimung gwrwngo kubunni swimung dalni swlai koklopno romwi manna jobwi twgo, twmale hinba koklop tangsao kokthai kokmang gwnang. Aboni kokbwtang tang kwbang tongmano uaisa khuktangwi doropsa romwi manya. Yaphangni koklop dal kwbangkukno koklopyung tei tongthar raida bai halok kubulwi swijakna chengkha. China tei India hakotorni borokrok yaphangni kothoma kwchamno mwthang tonina lamo koklopno samungo phwnangkha. Mishoro koklop borok kwthwino borom yapharna bagwi tei ayang masing phola mwthang tonina bagwi koklop mwchangrwi swijago. England hakotoro borokrokno sina,nukma kwrwng khwlai tisathanio koklop samungo kwbang phwnangjago. Sonnet tei koklopyungni simi chengwi Haiku, Vilenel joratwi kokrwbaio koklop dal chicharni kok o bechebo khursajago.

1.Couplet(Kokbwtang tangnwi): O dalni koklop tangnwi thakso wngte wngte tang kolokma wngwi mano. Kok bwtang tangnwio kok khoropsa, khorangbo thansa. Phiya koktangni kokmang gwnang.

2.Cinquain( kokthai kokmang gwnang) —O dalni koklop tangbani bisingo ari khajak. Kokbwtang tang thwgwi kokthai kokmang naiwi bokjago.
Phunukmari:
Tangswkang—-Kokthai thaisa
Tangnwio —— Kokthai thainwi
Tangthammo —–Kokthai thaitham
Tangbrwio ——Kokthai thaibrwi
Tangbao ——- Kokthai thaisa. O raida rwgwino koklop thaisa dul mano.

3.Quatrain( kok bwtang tangbrwi) —- O dalni koklop tangbrwio kokbwtang chote chote koklop tang kolokma wngwi mano.

4.Acrostic( swbai sukurupjak) —- O dalni koklop tang thwgwi tang swkango koklopni kokthomano swbai-sukurubwi kokmang sampli phunugo. O dalni koklopno koktang mung pharwi mano pharyaibo chugo.

5.Clerihew(Mwnwi kothok) —— Borok khoroksa eba manwih mungsano twwi mwnwi kothok koklop. O dalni koklobo bebagwi bwtang tangbrwi. Tang swkango (First line) borok khoroksani mung khursana chengo.

6.Diamante(Kokthai kokmang kuthuk) —– O dalni koklobo bebagwi tangsni kokbwtangno khobwi koklop thaisa. Bwtang thwgwi kokthai khakjak kokbokhiri (Part of speech) thepajago.

7.Personal poetry (Baithangni koklop) —- O dalni koklop bebagwi tangchio ari khajak. Sakni kok eba sakthoma rwkjak koklop dalni mungno baithangni koklop.

8.Five senses(Kwrwk lam twngba) —-O dalni koklop nukhwng khungchiliswswk khlai kokbwtang uajago. Koklopni kokthomano swbai-sukurubwi phunuknano o dalni koklopni samung kotor. Koklopni tang swkango kokthai thaisa,tangnwio kokthai thainwi, tangthammo kokthai thaitham, tangbrwio kokthai thaibrwi, tangbao kokthai thaiba. Mokol, bwkhunju, bwkung,bwkhuk tei bwkur sak kwrwk lamni rwngmari khobwino i dalni koklop. O raidano rwgwi kokbwtang uakheno nukhwng nok khungsani khungchiliswswkhai(Triangle) koklop dul mano.

9.Epic(Koklopyung) : Koklopyung koklopni bisingo jotonisai tang kwbang.Kokbwtang tang kolokma khobwi koklop.O dalni koklop tang sai ari khajagwi mano. Koklopni bisingtwi patimungno swbai-sukurubwi sana lam koklopyung sep tubuo.

10.Haiku ( kok bwtang tangtham rwkjak koklop).O dalni koklop swijakmani nikuma yaphang Japan haktor. Koklop thaisani kokbwtangni bisingo bwtang swkango kokthai thaiba, tang ulnio kokthai thaisni tei tang ulthamo hainohai kokthai thaiba bogwi swijago.

11.Sonnet (Tangchibrwi) : Sonnet kok bwtang tangchibrwi rwkjak dalni koklop. O dalni koklopni bisingo koktang kholjak tang chibrwio thakna ari khajak.

12.Elegies( Khang somjak) : O dalni koklobo kha khamma,khoroksano khatangmani sampli buo. Borok khoroksa yang masingno yakarlangkhe eba patimung kaisaswkni phero borok khoroksa kwmakhe kwmajaknai nukhungni nokphang kha baisugwi kokya kok kholwi kok bwtang khapang langao chabo. O dalni kokkolpni kokbwtang,kokthai kholma jadukolija rwchapmung dalni reserkhagrabai soko-roko.

13.Ode(Kha swrangya) : O dalni koklop kha hamya( elegies) dalni koklopbai halok thansa. Kha baima, kha sama o dalni koklopni bisingtwi sampli daksa nukjago. Kha bainao borok khoroksa yang masingno yakar nangnaino hinwi kok kwrwi. Abohaino o dalni koklobobo khoroksani langma arima kwrwiphano kha khamwi koklopni mwkhang manwi mano.

14.Limerick (khatungjak koklop) :Kok bwtang tangba rwkjak koklop. O dalni koklobo bebagwi kokbwtang thakmarini mwkhang. Kok tangba dalni obohai koklobo khatungma, khabaima sampli buo. O dalni koklobo khatungma,tongthokma kupulung.

15.Lyric poetry (Koklop rwchapmung) : O dalni koklop kok bwtang koklok. Kokno philkwlai-philsaka bwkhani kokno phang phang buini bwskango tubuna lam bubak phugo i koklop. O dalni koklop tang kolokphano epic-bai halok sokya.

16.Ballad(Koktangno kosol koklop): O dalni koklop koktangbai halok kubuljak. Tammung, musupmungbai o dalni koklop kha swrangna phan ajina lam phugo.

17.Soliloquy(Kok han gwnang) : O dalni koklopni bisingtwi borok khoroksa baithangni khapang tilogo kok bahan thabwi tonima kok laihkango rigwi chabo. Swkango bui siya,nukya kokno khuk khengna i dalni koklop sampli swraisa phunugo.

18.Villanelle (Khapango kok kholopjak):O dalni koklobo kok bwtang bebagwi tangchichuku.Bwkhao kok tongmano khuk kheng sugwi koklobo bwthai bumul supungnano o dalni koklopni samung.

                Tripura hasteo hanisa Tipra bosongni kokborok kogo sakani khursajak koklop dal chicharni bero kaibwswk dalno koklop swithanio rwkjakkha ? O swngmungni kiphilmung swraisaya. Yahango Tipra bosongni mani kok kokborok khukni ario simino kwchajak.  Tripura hao bubagra mol tongphuruno o kok swikango achukthai mankha. 1897 A.D. bisio Sricha Daulat Ahammed bai Mohammed Umor kwthalai ´Kokborma` mungwi kokma bijap karimao ´ Bolong` mungwi koklop tangsa a bijabo kwsakha. Abono kokborok bai swijak puila koklop. Kokborok bai koklop bijap karijakma bisi kwbang chalyakhu. Kokno tei kisa phologwi swina thangkhe  kokborok bai bijap karijakma sal chalmaswkno kokborok koklop swikango bokjakmani umor. Tipra bosong huk haba khwlai tongmani jorao khuk kokrwbai bai halok kakya. Khuk kokrwbai molni simi romwi phaikhe kokborok koklopni umor teibo kwbang. O kokno swiwi yakumu phunuk mannani kokya. Twmakheba Tripura hao Tipra bosong yaphangni simi kokrwbai bai gwdaljak, o koknole yasi bogwi phunukna nangya. Nokha bisi sara nwichisni swkango kokma bijabo koklop tangsa,tangnwi achukthai manmani ulo tei bo bisio kokborok koklop swijakkhwna. Obo rutukwrwkni samung. Lam kwkwrwk romwi jaikhe cherwi naiyakhe o swngmungni kiphilmung, imango nukma  kokni bojoro. Kokborok kokni laibuma rwksai naikhe nukjago 1945 A.D. Jana shiksha samiti songchajakma ulo 1958 A.D. bisio rwbaiphang Sudhanwa Debbarma bai komthingjak ´Kwtal kothoma` mungwi kokborok kokrwbai bwlaio juda juda swimung kasamani logi kokborok koklop swimung kwbangma kasakha.1981 A.D. bisio Agartala bijap banik puila songchajakphuru kokborok bijap ongkhormani kokthum manya. Aboni  bisinwini  ulo 1983 A.D. bisio rwbaiphang Shyamlal Debbarma ,Naresh chandra Debbarma ´Kokborok koklob bwchap` mungwi koklop bijap kangsa  karijakmano tabukni salo rangchak richak. 1983 A.D. bisio  Shantimoy Chakraborty ´Koktang koklop tang` mungwi tei kangsa  kokborok bijap karilangmani kokthum mano. Phiya abo  koklop de koktang bijap, yaphao kokthum swraisa kwlaiya. Aboni ulo kokborok tei uphilwi naisokhorna nangliya. Lam bwskang naisigwi kokborok koklop swkangna chengkha. Kok wngkha bisi burum Agartala bijap banikni yak romwi kokborok koklop bijap karijakmano khobwi jora jorao koklop bijap  phaikha. Kokborok kok bai swinairokni bisingo koklop swinai borokno kwbang. Ahaitwi khwlai kokborok kokrwbaini hayung nokholao tai taini sai koklop bijapno rwjakha. Tiniswk jora yaphao kokthum kwlaimano rwgwi khamao koklop bijapni mung, swinai tei bijap karima bisino khursajago. 

Kokborok koklob bwchab (1983): Naresh chandra Dev Varma, Shyamlal Debbarma
Ha kwchak ( 1983):Sudhanya Tripura
Simalwng sakao holongni khum(1984):Nanda kumar Debbarma
Ang bai kwkhwrang twini khorang (1986): Sudhanya Tripura
Haping gairingo chibuksa ringo (1986):Chandrakanta Murasingh
Kolomtwi kisi mwkhang (1986) :Chandrakanta Murasingh
Bolong kwkhrang phehelkha bwkwrang (1987) :Chandra Kanta Murasingh
Nono hamjakma rwya (1988):Sudhanya Tripura
Ani ganao ang (1988):Nanda kumar Debbarma
Sonnet koktangrok(1988) : Binoy Debbarma
Kungkila nwng twmani aswk pung (1988): Narendra Debbarma
Bolongni bwsajwksong mwsao (1988): Nanada Kumar Debbarma
Kosong mwsao(1988):Nanda kumar Debbarma
Muktwi(1989):Shantimoy Chakraborty
Himalayni bedek buprao (1991):Chandramani Debbarma
Kokborok koklop khol(1994):Chandrakanta Murasingh
Love-ism (1995): Chandramani Debbarma
Khumpui barrwrwk (1995 ): Binoy Debbarma
Khumpui barwrwk(1995):Binoy Debbarma
Khum(1995):Nitai Acharjee
Hachuk ringma(1995):Kumudh ranjan Debbarma
Holong kok sao bolong bisingo(1995):Chandrakanta Murasingh
Bedek deksani khum(1996):Nitai Acharjee
Yakhwrai(1996): Kumudh ranjan Debbarma
Haping parani koktang(1996):Sachlang Tripura
Nono rikha khumpui (1997 ):Sudhanya Tripura
Nono rikha khumpui (1997 ):Sudhanya Tripura
Chwng mo lamao(1997):Kunja bihari Debbarma
Kolomtwi rungkhu(1997):Bodhrai Debbarma
Bolong muphunjak Yakbai (1998): Bikashroy Debbarma
Longtraini Eklobyo (1998) :Bijoy Deb Barma
Lok lhethuang lok (1999):Chandrakanta Murasingh
Pindi uatwi pin (1999):Chandrakanta Murasingh
Jaduni Khorang (2000 ):Sudhanya Tripura
Sachlang kiyokjak hatalo(2000):Sachlang Tripura
Ouang(2000):Sudhanya Tripura
Sinijak kwrwi bumul (2000) :Kunja Bihari Debbarma
Ang kwthang jibasma(2000):Kishore Murasingh
Kokthiarok thwngo bonboniya (2000): Shyamlal Debbarma
Nini imangni hao(2001):Snehamoy roy Chowdhury
Risa(2001):Sunil Debbarma
Hor diporo rwchapmung(2001):Sefali Debbarma
Sana muchungbo sajakya kokrok (2002): Sona charan Debbarma
Sal hapna swkang(2002):Bodhrai Debbarma
Dugmalino(2002):Nanda kumar Debbarma
Kiyokrorom(2002):Ajit Debbarma
Mwswi rangchak(2002):Nanda kumar Debbarma
Imangni yakhwrai ninango(2003):Sefali Debbarma
Uphilwi Naidi Waisa(2003):Sudhanya Tripura
Hamya jorani koklop(2004):Suranjan kundu Chowdhury
Bichar Muktiyani nogo(2004):Sudhanya Tripura
Sal kochogo twisao(2005):Pradip Murasingh
Jabra kwlwio toksa rangchak(2005):Laxmidhan Murasingh
Nono rwkha khumbubar barsa (2006): Sudhanya Tripura
Hatalo hamjwk kwtal(2006):Kamalia Debbarma
Longtraini Jambuban(2006):Bijoy Debbarma
Koklop laikwrang(2006):Gopi ballab Koloi
Khumuno mwchang yongkhachi khorang(2006):Anil Debbarma
Khumulwng siring siring(2007):Prasenjit Debbarma
Tal kwchang yorkhwlai thango(2008):Sefali Debbarma
Barsa khum(2009):Sabita Debbarma
An anthology of kokborok poems(2009):Binoy Debbarma
Ani koklopni hapingo(2010):Gopal Debbarma
Mukumu(2010):Ajit Debbarma
Khasrang(2010):Madhusudan Debbarma
Dumburni muktwi (2011) : Prasenjit Debbarma
Hopung hor kolok(2011):Ganga charan Debbarma
Sokat(2011):Sefali Debbarma
Haphano khale kabo (2011):Najit Debbarma
Nini kok thaisa buini rang khokba (2012): Prasenjit Debbarma
Chokhreng (2012):Binoy Debbarma
Khakwrak(2022):Madhusudan Debbarma
Khatijak nini bagwi(2014): Sabita Debbarma
Jaduni khorang(2014):Radha madhab Debbarma
Muitu manphiro(2014):Nabalaxmi Debbarma
Khumuk(2014): Utpal Debbarma
Bachabaisidi(2014):Ratna kishore Jamatia
Kha khamma(2014):Padma kumar Debbarma
Twima rukungo nok(2015):Nanda kumar Debbarma
Yakung bai himwino thanganw(2015):Nanda kumar Debbarma
Langmano sukurugwi(2015):Nanda kumar Debbarma
Twilang (2015):Shibabrata Tripura
Twikhereng(2015):Shibabrata Tripura
Khani mari (2015):Shibabrata Tripura
Dungoro kothoma(2015):Jyotish Debbarma
Koklopni ganthi(2015):Snehamoy roy Chowdhury
Imangni hathai(2015):Ashit Debbarma
Kham bomya (2015):Madhusudan Debbarma
Khatanghorwi(2015):Utpal Debbarma
Ganthi(2015):Goutam Debbarma
Hachwk(2015):Bhuban mohan Jamatia
Khachuk(2015):Madhusudan Debbarma
Khakuar(2016):Madhusudan Debbarma
Ani kha(2016):Piyush Debbarma
Khapangni kokthairok(2016):Sajal Debbarma
Sichabaisidi(2016):Gengkrinth Debbarma
Goron(2016):Pradyut Debbarma
Langi(2016):Badal Debbarma
Muktwi kok saphiro(2016):Samir Debbarma
Halok(2016): Anima Debbarma Jamatia
Hasmaio yarwngni mari(2016):Biplab Debbarma
Dwkduksa(2016):Piyush Debbarma
Khapangni toksa(2016):Nabalaxmi Debbarma
Mwnakni pohor(2016):Akranta Debbarma,Dharinjoy Tripura
Nokha tai yapha khorop akorog(2017):Chandrakanta Murasingh
Muphele uasung bukcha(2017):Ashit Debbarma
Janga bisingni toksa(2017):Narendra Debbarma
Dangdu(2017):Madhusudan Debbarma, Bhuban mohan Jamatia,Satya Noatia,Pradyut Debbarma,Samir Debbarma
Saijak koklop(2018):Chandrakanta Murasingh
Tabuk kangkhung nango(2018):Pihrsati Debbarma
Lamsogo(2018):Jayatri Debbarma
Langi thok motom(2018):Ashit Debbarma
Rikari(2018):Biplab Debbarma
Rangchakni sandai(2018):Biplab Debbarma
Nanaya nago songbai(2019):Nityananda Debbarma
Chokhreng(2019):Ashit Debbarma,Biplab Debbarma
Khumpui barwrwk(2020):Chandrakanta Murasingh,Pritilata Debbarma,Biplab Debbarma
Nono swlaijakma nugwi(2020):Lincoln Murasingh
Kherengbar(2020):Ramesh Debbarma,Bikashroy Debbarma,Biplab Debbarma
Dwlwng(2021):Utpal Debbarma
Khumkhari(2021):Bhuban mohan Jamatia
Ani koklop(2021):Patasish Debbarma
Naithokti(2021):Amulya ratan Jamatia
Lampwra duwarni adong(2022):Biplab Debbarma
Anile hatise rondok (2022):Patasish Debbarma
Tutankhamun-ni Pyramid(2022):Bikashroy Debbarma
Pohorni bwthaio imang kiyogo(2022):Biplab Debbarma
Sal kiyok pohoro nikuma rutugo(2022):Biplab Debbarma
Koklop thong(2022):Pritilata Debbarma
Chokhani khorang(2022):Biswajit Debbarma
Ehuhu khorang(2022):Chitta ranjan Debbarma
Saichung(2022):Samir Debbarma
Eng eng kukai(2022):Sabita Debbarma
Jora ano sikirio(2022):Dipra kishor Debbarma
Jorani phan(2022):Dipra kishor Debbarma
Chirik morok (2022): Bikashroy Debbarma, Nanda kumar Debbarma
Bwkwrang(2023):Dipra kishor Debbarma
Lenglama mankha(2023):Madhusudan Debbarma,Ashit Debbarma,Biplab Debbarma,Jahar Debbarma
Kangkhung(2024):Patasish Debbarma
Haiphano imang nugo(2024):Licoln Murasingh
Diyari(2024):Paritosh Debbarma

   Tripura hao Tiprasa bosong sirisitini simi huk haba khwlai phaimani  gwnangba koklop swimungo huk habani motom haino kolom. Swikwrwng Shyamlal Debbarma kokborok koglob bwchabo ´Hachuk gwnangwi maichwlwi pino chwng tabuk` mungwi koklop tangsa swilangmani mukumu khursajak kokni yakumu. O koklop tangsa babaisa bosong achai kwtal songni thinang ham chongwi hachuk gwnang maichwlwi pinma kokno khursakha. Tei babaisa Tiprasa bosongni tangmungni kokno koklopni bisingtwi swraisa khursakha.  Bolongno karwi bolongni mangtang- yanwi ,yabrwi gwnang, hachuk, panthor,awar, maikhul, muikwthwng,thaikwthwng thungno kokborok kokrwbaini bedek- koklop bisingo achukthai manmani nukjago.  Kokborok kok bai koklop swimungo ´ koklop`  kokthai yaphangni simi kwrwi hinwi sanainw borok kwbang. Borokni khugo kokbwtang khoropsa khe samani dalno koktang hinnaino kwbang. Khuk kokrwbaini nikuma seui swi kokrwbaio tongthai manmani ulo kokborok kogo koklop tei koktang kokthai thainwi achaikha. Tabuktwi salo koklop bai koktang swimung dal phermung tongmani kokno  kebono kebo yasi bogwi kuk charwna nangya. 

Kokthum yakhwrai:

Catalogue of Language wing,TTAADC
catalogue of KSS
Catalogue of KSS
Catalogue of Akshar publication
Catalogue of KOHM
Types of Poetry 2018,WP.

Analyst by A.D.

spot_img

Leave a reply

Please enter your comment!
Please enter your name here

LATEST POSTS